ادامه برگ هایی از داستان موسیقی ایرانی

دستگاه شورانسان رابه وادی طلب ماهور به وادی عشق ، سه گاه به وادی معرفت ، چهارگاه به وادی استغنا ، راست پنجگاه به وادی توحید ، نوا به وادی حیرت و سرانجام دستگاه همایون انسان را به وادی حیرت و سرانجام دستگاه همایون انسان را به وادی می رساند .

تولد موسیقی عربی از مادر کهن سال موسیقی ایرانی

جهان موسیقی مدیون تلاش ها و نبوغ موسیقی دانان ایرانی است .

رابطه موسیقی ایرانی و موسیقی جهان عرب فراتر از حد ارتباط است . اگر در این زمینه قضاوتی منصفانه و عاری از تعصب شود ، باید گفت : موسیقی عربی نسخه دوم یا روی موسیقی ایرانی است .

استاد علی سامی می نویسد : موسیقی عرب که در زمان خلفا قوس صعودی خود را پیمود ، ازموسیقی ایرانی اقتباس شده و سرچشمه گرفته است . مقام های موسیقی عرب ، همان دستگاه های ساخته شده در زمان خسرو پرویز بود و اگر در پاره ای از نغمات تغییراتی داده بودند ، مانند همان سبک اصلی آن برجا مانده و آهنگ ایرانی را در خلال آن می توان شنید .

اصطلاح راست که یکی از دوازده دستگاه قدیم موسیقی ایران است ، مانند راست پنجگاه ، هنوز نام یکی از مقامات دوازده گانه موسیقی عرب است . آشنایی عرب ها با موسیقی ایرانی به پیش از اسلام برمی گردد. تازیان صحرانشین که به پهنه شاهنشاهی ساسانی آمد و رفت داشتند ، هنر نوازندگی و موسیقی را از ایران به همراه خود می بردند . نوشته اند اعشی قیش شاعر معروف دوره جاهلیت عرب و سراینده یکی از قصاید سبعه معلقه ، درک حضور دربار انوشیروان را کرده بود و نام بعضی از سازهای ایرانی ، مانند نای ، بربط ، عود ، چنگ ، چغاله ، رباب ، تنبور ، کمانچه ، غزک ، را به سرزمین عربستان برد . آلت موسیقی عرب در آن زمان ( دایره ) بیش نبود و ترانه و آواز و سرودشان هم عبارت بودند از آوازها یی که شتربانان برای اشتران می خواندند .

امام شوشتری معتقد است که دف ، تنها ساز موسیقی عرب پیش از اسلام ، نیز یک ساز ایرانی و نام فارسی آن دپ بوده است که عرب ها آن را دف می خوانند .

آهنگ های عربی امروز که به تصدیق محققان شرق و غرب پایه هایش بر گام های فارابی و صفی الدین استوار است ، از مقام هایی که روی سازهای ایرانی – عود ، تنبور شیراز ، رباب ، دونای و سرنا ، که فارابی از آن ها به عنوان اسباب موسیقی زمان خود یاد می کند – با گام های فارابی و صفی الدین نواخته می شده است .

عود یعنی عزیزترین ساز عرب از ایران به دیار عرب رفته است زیرا این ساز از جمله سازهای زمان ساسانیان بود . رابطه بین ارتعاش صوت از سیم های عود و روح انسان به گونه ای است که هیجان ناشی از آن گویی که روح را به حالت طبیعی خود برمی گرداند . عود که از همه آلات موسیقی برتر است از اختراعات ایرانیان است .